پژوهش بررسی علل خودکشی در موسسه فرهنگی هنری مرکز اطلاعات مرجع ایرانیان؛

چرا افراد خودکشی می کنند؟

• امینی هرندی

خودکشی راهی نیست جز نمایش تلخ از تسلیم شدن در مقابل سختی ها. اما به راستی چرا شماری از آحاد جامعه به صورت خود خواسته به زندگی شان پایان می دهند و تلخی مرگ را به شیرینی زندگی برمی‌گزینند؟ خودکشی به عنوان یکی از مسائل جدی و پیچیده در جوامع امروزی به شمار می رود. این مسئله می تواند ورای تمام تصورات ما به معضلی برای اجتماع تبدیل شود.

دیدگاه‌های مربوط به خودکشی از جامعه و فرهنگی به جامعه‌ای دیگر با فرهنگی دیگر، کاملا متفاوت است. حتی روش خودکشی نیز به همان میزان متفاوت می شود.

بسیاری از این مرگ های خود خواسته تحت تأثیر درون‌مایه‌های زیستی متنوعی نظیر مذهب، افتخار و معنای زندگی قرار دارد. مثلا ادیان ابراهیمی که جمعیت زیادی از مردم جهان به آن معتقدند به‌طور سنتی خودکشی را وهن خداوند تلقی می‌کنند. خودکشی در فرهنگ اسلامی به معنای عقب‌نشینی از نیل به‌غایت کمال و سقوط به وادی حسرت و ناکامی و شقاوت ابدی در جهنم است.

آمار نگران کننده در خصوص خودکشی سازمان  بهداشت جهانی و دیگر سازمان های اجتماعی را بر آن داشت که به صورت کامل و جامع به ابعاد این پدیده فردی_اجتماعی بپردازند چرا که این پدیده در قرن حاضر چنان عمومیتی یافته که تمامی جوامع بشری از شرق تا غرب را تحت تاثیر قرار داده و باعث بروز معضلات عدیده در اجتماع و خانواده ها شده است.

متاسفانه ایران نیز از این معضل بی بهره نیست. ضمن اینکه این پدیده با توجه به معضلات پیش آمده در چند ساله اخیر، در ایران در حال رشد و افزایش است. از علل و عواملی که منجر به خودکشی می‌شود می‌توان به مشکلات عاطفی و عشقی، خانوادگی، مالی، مشکلات روحی و… اشاره کرد که بازه‌ای بین 10 تا بالای 65 سال را در برمی‌گیرد.

این آمار نگران کننده به دلایل اجتماعی و اقتصادی که کشور با آن روبه‌روست در حال افزایش است. به همین دلیل شناسایی علل و عوامل بروز چنین اقدامی می‌تواند برای پیشگیری، مهار و یا کاهش این پدیده بغرنج مفید فایده بوده و فضای واقع گرایانه‌تری در خصوص این مسئله در مقابل چشمان مسئولین و تصمیم گیران امر ترسیم کند.

به منظور بررسی عوامل اجتماعی، روانشناختی و فردی موثر بر خودکشی در جوامع ایران و با توجه به ابعاد نگران کننده این موضوع موسسه فرهنگی هنری مرکز اطلاعات مرجع ایرانیان به سفارش دادستانی کل کشور، طرحی با محور تحقیقی و پژوهشی در حال تدوین است که زوایای پنهان این مسئله را بیش از قبل روشن خواهد نمود و عوامل آن را شناسایی و

 در اختیار متخصصان و متولیان فرهنگی این حوزه قرار دهد و نسبت به کاهش این آسیب بزرگ اجتماعی هر چند گام های کوچک برداشته و سیاست گذاری های کلان صورت پذیرد.

محققین این پژوهش تلاش نموده‌اند تا با بررسی پرونده تعداد زیادی از افرادی که دست به خودکشی زدند به علل این اقدام پی ببرند و با تحلیل این داده ها و اطلاعات، نتایج قابل اتکایی را به صورت مدون ارائه نمایند.

این پژوهش به دلیل اهمیت موضوع و آثار اجتماعی و روانشناختی می تواند در ارائه راه‌های پیشگیری از بروز خودکشی آحاد جامعه به کارشناسان امر و مسئولین حوزه‌های سلامت و بهداشت روان کمک شایان توجهی می‌نماید.

آنچه از دل این پژوهش بیرون آمده مطالعه‌ای بنیادی و کاربردیست و می‌تواند به عنوان پایه و اساس برای تحقیقات بیشتر در زمینه خودکشی و عوامل موثر بر آن در دوره‌های مختلف زمانی به کار گرفته شود.

*آلبرت کامو